citaten en quotes van de surrealistische
Franse kunstenaar André Masson

Het proces van (het opkomen van de, fh) beelden, de verwondering of de agony van de ontmoeting openen een weg die rijk is aan de plastische metafoor: 'een vuur van sneeuw'. Van hieruit ontspringt zijn aantrekkingskracht en zijn fragiliteit, mèt ook de neiging om te gemakkelijk bevredigd te worden en te ver verwijderd te raken van de wetten van verhouding en van elk voelbaar begrijpen van de wereld.

De neiging om zichzelf toe te staan vol te stromen door de dingen,
dat het ego niet meer zou zijn dan de vaas die door hen gevuld wordt, dit idee vertegenwoordigt slechts een uiterst lage graad van bewustzijn. Op dezelfde manier is een nonchalant beroep op buitenaardse krachten of de bijgelovige identificatie met de kosmos een foutief 'primitivisme' en zijn het slechts aspecten van een gemakkelijk pantheisme.

Er leeft een gehele wereld in de waterdruppel die trillend aan de rand van het blad hangt, , maar die wereld is er slechts dàn wanneer de kunstenaar en de dichter de gave bezitten om dit in zijn onmiddelijkheid te zien. Om elk misverstand te voorkomen: deze openbaring of geinspireerde kennis en dit contact met de natuur is slechts diep, in zoverre zij voorbereid is door het denken en door intensieve overwegingen van de kunstenaar. Dit is de enige manier waarop gevoelige openbaring de kennis kan verrijken.

We hebben gezien dat het automatische schrift (het onderzoek van de krachten van het onbewuste), de dromen en het associeren van beelden slechts de materialen aanlevert. Op een vergelijkbare wijze levert de natuur en haar elementen de onderwerpen aan.

De werkelijke kracht van een verbeeldingsrijk werk ontstaat vanuit de volgende drie voorwaardes:

1 - de intensiteit van de inleidende gedachte
2 - de frisheid van de visie op de buitenwereld
3 - de noodzaak tot het kennen van de meest geschikte pictorale middelen voor de kunst van die tijd.

Het is daarbij belangrijk om niet te vergeten dat de opmerking van Delacroix: 'een figuratief werk moet voor alles een feest voor het oog zijn' nog steeds van kracht is. Dit betekent zeker niet dat instinct moet zwichten voor reflectie, of inspiratie voor intelligentie.

Het bewuste en het onbewuste, intuitie en begrip moeten de vormverandering van het onbewuste in een stralende eenheid voltrekken.

1944:
De realiteit van een schilderij is slechts de som van de elementen die het samenstellen: het linnen, verf, vernis... Maar wat het uitdrukt is noodzakelijkerwijs onwerkelijk. En we mogen nog toevoegen dat de kunstenaar, wat voor voorwendsel hij ook heeft voor zijn werk, altijd een beroep moet doen op de fantasie van andere mensen.

Dus als een schilderij in essentie iets onwezenlijks is, wat doet het er dan (nog) toe om meer belang aan de droom te hechten dan aan de werkelijkheid??

Een kunstwerk is geen geschreven informatie... .. Als eenmaal de ruwe materialen, aangeboden door het toeval of door ervaring, door het bekende of door het onbekende bij elkaar gevoegd zijn rest er niets anders dan ...te beginnen.

Er wordt door de mensen veel gepraat over abstractie in relatie tot het hedendaagse schilderen. Ik weet niet op welk punt in een kunstwerk de critici beslissen waar dat begint of eindigt. Misschien wordt een kunstenaar toegestaan te suggereren dat deze term abstract gereserveerd moet worden voor metafysische discussie, een domein waarin deze notie -het voelt zich hier thuis- briljante tegenstellingen heeft opgeroepen vanaf Aristoteles tot aan Husserl en Whitehead.

De afwezigheid van een onderwerp -het schilderij zelf gezien als een object- is esthetisch gezien perfect verdedigbaar. De angst van de kunstenaars echter die hier een claim op leggen, de angst om te zinspelen op de uitwendige wereld heeft een merkwaardige overeenkomst met de angst van hen die niet tot een vergelijk willen komen met het irrationale: dat ze niet verrassend genoeg zijn.

Nu is het niet genoeg om een paar cilinders of rechthoeken te tekenen in een bepaalde samengestelde vorm om buiten de wereld terecht te komen. De demon van de analogie die deze dag in een sluwe bui is kan ons in het oor fluisteren dat er hier sprake is van een onvrijwillige toespeling op gewone, alledaagse en herkenbare objecten.

Men moet volkomen leeg worden. De automatische tekening die haar bron in het onbewuste heeft moet als een onvoorziene geboorte aandoen.