citaten en quotes van de kunstenaar | Citaten en quotes van Nederlandse en Belgische kunstenaars
van kunstenaars internationaal
| ||||
citaten en quotes, Piet Mondriaan: Tot nu toe heeft de mens zich in slaap laten wiegen door de pathetische lyriek. Daarom is ze noodlottig voor de evolutie van de mens, voor zijn doen en laten, zijn noodzakelijke strijd voor evenwicht De pathetische lyriek is de artistieke expressie van het tragische. Zij tracht de mens met de natuur te verzoenen, de onevenwichtigheid die tussen deze beide polen heerst te neutraliseren. En inderdaad, zij bekleedt het tragische leven met een ongekende schoonheid. Maar hoe dan ook, zij schept een fictieve schoonheid: een illusie. Daarom zal zij in de superrealiteit van de toekomst uitgesloten worden. De natuur, van het mineraal tot aan het dier, drukt zich steeds minder abstract, steeds minder zuiver uit. In de uiterlijke verschijning maar ook in de materie zelf kan men een toenemende veruiterlijking vaststellen. Zij verwijdert zich steeds verder van het Absolute.. ..In tegenstelling daartoe komt het individu in het proces van de evolutie los van het caprieuze en het dierlijke. In wezen echter, hoewel uit de materie geboren, bestrijdt de kunst de materie. Deze vijandigheid groeit naarmate de materie zich naar buiten in de verschijning dringt. De diepste kunst kleedt zich in de minst caprieuze verschijningsvorm. Het neo-plasticisme (Nieuwe Beelding, f.h.) realiseert de harmonie door de gelijkwaardigheid van twee uitersten: het Universele en het Individuele. Het eerste door openbaring, het tweede door deductie. Kunst brengt beeldend de evolutie van het leven tot uitdrukking: evolutie van de geest en (maar in tegenovergestelde richting) evolutie van de materie. Het is slechts mogelijk een betrekkelijk evenwicht te bereiken door de vorm te vernietigen en te vervangen door een nieuw universeel beeldend middel. Het leven van den huidigen, gecultiveerden mensch keert zich langzamerhand van het natuurlijke af: het wordt al meer en meer een abstract leven. De werkelijk moderne kunstenaar voelt de abstractie der schoonheidsontroering bewust: hij erkent bewust, dat de schoonheidsontroering cosmisch, universeel is. De Nieuwe Beelding is dus aesthetisch in bepaaldheid gebeelde verhouding. Zij wordt in de schilderkunst door den kunstenaar van heden als consequentie van alle voorgaande beelding opgebouwd; juist in de schilderkunst omdat deze het minst gebonden is. Het accent der schilderkunst kunnen we definieeren als de meest consequente uitbeelding van enkel verhouding. Want het is het bizondere voorrecht van de schilderkunst, dat zij verhouding vrij kan beelden: d.w.z., dat haar beeldingsmiddelen (door consequent doorgevoerde verwerking) toestaan, dat het uiterste eene en het uiterste andere gebeeld wordt als enkel verhouding door stand, zonder vorm of zelfs schijn van vorm (zooals in de bouwkunst) door geslotenheid aan te nemen. Als in de juiste verwerking van de beeldingsmiddelen en de toepassing daarvan, de compositie, de enig zuiver beeldende uitdrukking van kunst gelegen is, moeten de beeldingsmiddelen volkomen in overeenstemming zijn met hetgeen zij te beelden hebben. Moeten zij rechtstreeks uitdrukking van het universeele zijn, zoo zullen zij niet anders dan universeel, d.i. abstract kunnen wezen. Uit lang volgehouden arbeid ontstond het groeperen tot een compositie, die louter gebaseerd is op het evenwicht van zuivere verhoudingen, voortgekomen uit een zuivere intuitie die het product is van het diepste gevoel en het hoogste inzicht. Hoewel deze verhoudingen zowel in de natuur als in onze geest onderhevig zijn aan dezelfde universele oerwetten, doet heden het kunstwerk zich anders voor dan de natuur. Want heden ten dage gaat het er om alleen dat uit te drukken wat de essentie van de natuur is. Daarin manifesteert zich reeds de individuele expressie die uit onszelf voortkomt. Aldus ontstaan nieuwe wetten. Bij voorbeeld: in een schepping van de nieuwe kunst is de herhaling, welke men in de natuurlijke verschijnselen waarneemt, te niet gedaan. Het nieuwe componeren berust op permanente tegenstellingen die elkaars tegendelen zijn en elkaar opheffen. De lijn is recht en komt altijd voor in zijn twee hoofdtegenstellingen, die de rechte hoek vormen: de beeldende uitdrukking voor het constante. En de maatverhoudingen zijn steeds gebaseerd op deze voornaamste relatie in het vlak. Aldus is de Nieuwe Beelding 'gelijkwaardig' aan de natuur en het kunstwerk heeft geen visuele gelijkenis meer met de natuurlijke verhouding De beeldende uitdrukking is bepaald door ons geestelijk en lichamelijk evenwicht. Dientengevolge kwam ik ertoe volume te vernietigen door het vlak te gebruiken. Toen was het probleem om ook het vlak te vernietigen. Dit deed ik door middel van lijnen die de vlakken doorsnijden. Maar nog steeds bleef het vlak teveel intact. Zo kwam ik ertoe om alleen lijnen te maken en ik bracht daar de kleur in. Nu is het enige probleem om ook deze lijnen te vernietigen door wederzijdse oppositie. Ik denk dat het destructieve element te veel wordt verwaarloosd in de kunst. link for English quotes by Piet Mondriaan | |||||